Born on the Fourth of July (1989) - Doğum Günü 4 Temmuz

Vietnam gazisi Ron Kovic’in Vietnam savaşı sonrası verdiği anti-militarist hayat mücadelesine geçiş sürecini anlatan ve Kovic’in kitabından uyarlanan Doğum Günü 4 Temmuz Oliver Stone yapımı bir film.

Ron Kovic, Wisconsin’li ve Amerika’nın kuruluş günü olan 4 Temmuz doğumlu bir gençtir. Ailesi ve kendisi bundan gurur duymaktadır. Doğum yeri olan kasaba Cumhuriyetçi ve komünizmin şeytan icadı olduğuna inanan insanların yaşadığı bir yerdir ve Kovic de gerek yetişmesi üzerinde en büyük etkisi olan annesi gerekse çevresinin etkisi altında kalarak Vietnam Savaşı’nda Vietnamlılara ve komünizme karşı savaşmak için can atmaktadır. Bir gün okuluna gelen Denizcilerin etkisinde kalarak orduya katılmak için karar alan Kovic bu isteğini gerçekleştirir ve gönüllü başvuru yaptıktan sonra Vietnam’a gönderilir. Ancak Vietnam ve savaş hiç de savaşa katılmak için heyecanlanan Kovic’e anlatıldığı gibi bir yer değildir.

Kovic Vietnam’da savaşırken takımıyla beraber Vietkongluların saklandığı söylenen bir köye baskın yaparlar ancak köyde kadın ve çocuklardan başka kimse yoktur ve Kovic ile takımı köydeki birçok kadın ve çocuğu köyü bombalamaları esnasında öldürürler. Bu Kovic’in savaştan aldığı ilk ağır darbedir. Kovic, bir çarpışma esnasında takım arkadaşını da yanlışlıkla öldürür. Bu onun hayatını değiştiren bir olaydır. Başka bir sıcak temasta Kovic de çok ağır yaralanır ve belden aşağısı felç olur. Kovic için hastane hayatı da günleri de böylece başlayacaktır.

Hastanede eski sağlıklı, güreş yapan günlerine dönmek için çok uğraşır Kovic. Ancak yaşadığı aksilikler ve hastanede gördükleri, devletin savaş gazileriyle ilgilenmemesi bir süre sonra onu çılgına çevirir. Tedavi sonuç vermez ve ömür boyu felçli kalır. Kovic, hastaneden çıktıktan sonra evine geri döner. Burada bir kahraman gibi karşılanır. Yine de kendisinin yokluğunda gerek evinde gerekse çevresinde birçok şey değişmiştir. Kardeşleri savaş karşıtı olmuş okulundan arkadaşları ve eski sevgilisi de savaş karşıtı Çiçek Çocukları’na katılmıştır. Kovic bunlara kayıtsız kalamazsa da, evinde yaşadığı huzursuzluk ve genç yaşta sahip olduğu sakatlığın depresyonunu atlatmak için Meksika’da inzivaya çekilir orada diğer Vietnam savaş gazileriyle dostluklar kurar ancak burada da aradığı huzuru bulamaz. İnsanlara hep savaşta bir kahraman olduğunu anlatmaya çalışır ama bir süre sonra kendisinin kahramanlığının hiçbir şey ifade etmediğini savaşta kendisi gibi bir sürü genç insanın öldüğünü, sakat kaldığını, ülkesinin savaş gazilerini önemsemediği ve eğer savaş durdurulmazsa kendisi gibi sakat kalacakların, öleceklerin daha çok olacağını anlayınca savaş karşıtlarına katılır. Ron Kovic bundan sonra anti-militarist, savaş karşıtı grubun bir önderi haline gelecektir. Önceleri komünizm karşıtı ve aşırı milliyetçi, Nixon yanlısı bir Cumhuriyetçi olan Kovic daha sonra anti-militarist, savaş karşıtı bir demokrat olacaktır. Kovic’in bu serüveni bir çok insana ders olacak niteliktedir..

Oliver Stone da Ron Kovic gibi bir Vietnam gazisidir. Amerikan sinemasının savaş karşıtı yönetmenlerinin en bilinenlerinden birisidir. Tom Cruise filmde oldukça iyi bir oyunculuk sergilemiştir. Hatta bu filmdeki oyunculuğu ile en oyuncu dalında Oscar’a aday gösterilmiş ancak ödülü My Left Foot filmindeki rolüyle Daniel Day-Lewis’e kaptırmıştır. Film gerçek anlamda bir savaş aleyhtarlığı yapıyor. Stone filminde savaş sahnelerini abartmamış, daha çok savaşın insan psikolojisi üzerinde bıraktığı derin etkiyi yansıtmak istemiştir. Kovic’in hayatı savaşı gerçek anlamda yaşayana kadar kör gibi geçmiştir. İçindeki Tanrı ve ülke inancı bir süre sonra bacakları kadar ölü bir Tanrı’ya ve kendisini dışlayan, hastanede neredeyse bacağının kesilmesine neden olacak ülkeye dönüşmüştür. Filmdeki her olay kendi içinde bir bütünlük taşıyor. Stone filmin en dramatik sahnelerini Kovic’in hastane ve aile ilişkilerini gösterirken harcamıştır demek yanlış bir düşünce olacaktır. Platoon filmiyle savaşın kötülüğünü anlatan yönetmen daha ileri giderek Doğum Günü 4 Temmuz ile de bu sefer bir askerin savaştan sonraki yaşamını irdelemiştir. Aslında Stone bu filme kendisinden de bazı şeyler katmaya çalışmıştır. Gözündeki savaş olgusu ve aleyhtarlığı bu filmde kendini iyice belirginleştirmiştir. Kanımca Doğum Günü 4 Temmuz bir savaş filmi değil. Savaş filmlerinde savaş sahneleri ağırlıklı iken (ki bunu Platoon ile zaten yapmıştır) burada savaş ikinci plana atılmıştır. Gerçek anlamda psikolojik-drama filmi kategorisine rahatlıkla alınabilir bu filmi.

Uzun sözün kısası Stone bu filmiyle Platoon (Müfreze) filmi gibi savaş aleyhtarlığına soyunurken savaşı değil savaşın psikolojisini yakından izlemeye alıyor.

Gerçek Ron Kovic;



























































ÖNEMLİ NOT;
Bu inceleme yazısı 03 Ocak 2007 tarihinde, saat 12:50:22 AM'de, www.divxplanet.com sinema ve altyazı sitesinin forum sayfasında yayınlanmıştır. Tüm hakları yazı sahibine aittir, yazarının izni olmaksızın hiçbir amaçla çoğaltılamaz, kopya edilemez, manyetik ortamlara aktarılamaz ve yayınlanamaz. Yukarıda yazılan fiillerin yazarının izni dışında gerçekleştirilmesi durumunda bu eylemi gerçekleştiren fail 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'na aykırı hareket ettiğini ve bu iş bu kanunun getirmiş olduğu cezaları kabul eder.